System rekuperacji

Co to jest rekuperacja

System rekuperacji uznawany jest za najnowocześniejszy sposób wentylowania budowli. Jest to mechaniczna wentylacja nawiewno-wywiewna, która pomaga utrzymać odpowiedni poziom powietrza w pomieszczeniach z odzyskiem ciepła. Rekuperator jest centralą systemu wentylacyjnego, której kluczowym elementem jest wymiennik ciepła. W zależności od tego, co będzie wymiennikiem ciepła, rozróżnia się różne stopnie odzysku ciepła.

Rekuperator pobiera świeże powietrze z zewnątrz poprzez czerpnię, która najprościej rzecz ujmując, jest dziurą o odpowiednich wymiarach w ścianie zewnętrznej budowli. W następnym etapie poprzez system wentylacji przedostaje się do centrali, gdzie musi przejść przez wymiennik ciepła. Świeże powietrze pobiera ciepło z zużytego, które jest wywiewane na zewnątrz. Po czym już ogrzane trafia do pomieszczeń budynku. 

Powietrze, które przechodzi przez wymiennik ciepła, nie miesza się ze sobą. Cały proces powinien przebiegać w miarę możliwości bezgłośnie przy minimalnym zużyciu energii. Powietrze rozprowadzane jest po całym domu przewodami wentylacyjnymi, które zapewnią nam odpowiedni komfort mieszkania. 

Bardzo istotnym faktem jest, iż rekuperacja nie jest systemem grzewczym. Każda budowla, która posiada system rekuperacji, musi być również wyposażona w niezależny system grzewczy np. kolektory słoneczne. Jeśli wyposażymy rekuperację w odpowiednie elementy, to może się ona również świetnie sprawdzać w przypadku schładzania budynku. 

Rekuperacja odpowiada za filtrowanie powietrza, które jest doprowadzane do pomieszczeń w budynku. Tak więc, zanim powietrze dostanie się przez wymiennik ciepła, jest ono filtrowane z większości zanieczyszczeń oraz np. insektów.

Projekt domu a rekuperacja

Teoretycznie rekuperację można wykonać w każdym domu. Najłatwiejsze powinno być to w domu parterowym. Całe poddasze można wtedy wykorzystać na przeprowadzenie kanałów wentylacyjnych. Praktyka jedna pokazała, iż może być to o wiele bardziej kosztowne. Dom parterowy będzie wymagał dłuższej instalacji, a co za tym idzie, ciężej będzie również znaleźć jej wykonawcę. Bardzo trudnym w takim przypadku będzie uzyskanie właściwej ilości świeżego powietrza w przewodach wentylacyjnych oraz zapewnienia im prawidłowego funkcjonowania. 

W przypadku domu z poddaszem trzeba będzie przeprowadzić instalację wentylacyjną przez szereg pomieszczeń, aby cały dom był wentylowany. W przypadku najprostszego systemu rekuperacji będzie się to wiązać np. z podwieszanym sufitem. Umiejętne osłonięcie instalacji wentylacyjnej potrafi sprawić, iż będzie ona niezauważalna. 

Najtrudniej będzie ukryć system rekuperacji w domu, który posiada płaski dach. W takim przypadku nie da się całkowicie wyeliminować widoczności systemu rekuperacji. Jednakże przy przemyślanej zabudowie można zminimalizować jej widoczność. Istnieje również rozwiązanie, które pozwala na ukrycie praktycznie całego systemu rekuperacji w ścianach budowli. Taka konstrukcja oparta jest o przewody polietylenowe, których średnica zazwyczaj wynosi ok. 9 cm.

Rodzaje systemów rekuperacji 

Oczywistym jest, iż przy budowie domu dobrze jest wziąć pod uwagę rekuperatory, które mają wysoką stopę odzysku ciepła. Takimi są systemy rekuperatorów z wymiennikami przeciwprądowymi albo obrotowymi. Głównym elementem rekuperatora jest wymiennik ciepła, który zapewni nam określony procent zwrotu ciepła. Rodzaje wymienników ciepła:

• wymienniki przeciwprądowe - kanaliki, przez które przepływa powietrze, ułożone są równolegle. Świeże oraz zużyte powietrze przepływa w nich w odwrotnych kierunkach. Poziom ich sprawności potrafi sięgnąć nawet 96%.
• wymienniki obrotowe - w ich wnętrzu znajduje się bęben, który pobiera ciepło z przystosowanej do tego sekcji centrali systemu rekuperacji. Dzięki dokonaniu obrotu jest w stanie oddać zakumulowane ciepło świeżemu powietrzu. Jednakże trzeba zauważyć, iż w tym rozwiązaniu niewielka część powietrza nawiewanego miesza się z wywiewanym. W tym rozwiązaniu przekazywane jest nie tylko ciepło, ale również wilgoć. Poziom ich sprawności sięga do 88%.
• wymienniki krzyżowe - zbudowane są z kanalików ułożonych prostopadle, przez które przepływa powietrze w przeciwstawnych kierunkach. Ich skuteczność sięga do 60%.
• wymienniki entalpiczne - one również oprócz ciepła przekazują wilgoć, a występują jako krzyżowe lub przeciwprądowe. 

Przy doborze właściwego wymiennika ciepła warto spojrzeć, czy posiada:

• automatyczny by-pass,
• izolację,
• system, który przeciwdziała zamrożeniu,
• bezpieczny dostęp do modułu filtrów,
• możliwość podłączenia gwc,
• zabezpieczenie kominowe,
• atest higieniczny,
• serwis na terenie Polski.

Oryginalne systemy rekuperacji są również oznaczone odpowiednimi normami energetycznymi, które są zgodne z prawem unijnym.

Rodzaje przewodów instalacyjnych

Wciąż występują sytuacje, w których inwestorowi proponowane są tzw. fleksy, które są przewodami miękkimi. Fleksy są bardzo przestarzałym rozwiązaniem, na pewno nie zaproponuje nam go ekspert w dziedzinie systemów wentylacyjnych. W praktyce fleksy to gruba folia aluminiowa, która od wewnątrz jest wyściełana wełną mineralną jako izolacja. 

Kolejnym rozwiązaniem, które jest teraz najczęściej stosowane to okrągłe, sztywne kanały stalowe. Są one w stanie wyeliminować praktycznie wszystkie uszkodzenia, które mogą powstać podczas montażu. Gwarantują również bezpieczne wyczyszczenie za 10-15 lat oraz przywrócenie funkcjonalności. Posiadają one duże średnice, które sięgają od 8 do nawet 35 cm. Przy doborze odpowiednich tras będziemy w stanie zminimalizować zabudowę rur stalowych oraz podwieszany sufit. 

Najnowocześniejszym rozwiązaniem są polietylenowe przewody wentylacyjne. Nie bez powodu zdobywają one również co raz więcej zwolenników. Dzięki swoim małym rozmiarom można je ukryć w przegrodach budowlanych, co sprawia, iż są zupełnie niewidoczne. Posiadają one najwyższej klasy szczelność oraz nie wymagają obsługi przez bardzo wiele lat. 

Wybierając rodzaj instalacji, musimy wziąć pod uwagę, jakie możliwości ukrycia jej daje nam nasz wymarzony dom. Świadomość tego, iż trzeba będzie np. dokonać znacznej obudowy w przypadku stalowych kanałów wentylacyjnych, może sprawić, iż wybierzemy inne rozwiązanie. Reszta należy już do naszych indywidualnych potrzeb, gdyż za 10-15 lat system rekuperacji będzie można spokojnie wyczyścić.

Rekuperacji nie widać, ale ją czuć

System rekuperacji, który został  właściwie wykonany oraz przemyślany, jest niewidoczny dla domowników. Rekuperator zazwyczaj umieszczony jest w pomieszczeniu gospodarczym np. pralni, garażu. Punkty nawiewne oraz wywiewne są tak skonstruowane oraz umieszczone w takich miejscach, by były niewidoczne. Rekuperacji nie widać, natomiast na pewno ją czuć. Świeże oraz czyste powietrze, które jest dostarczane przez 24 godziny na dobę, potrafi znacznie zmienić życie. Świeżość bez otwierania okien uważana jest za ogromną zaletę tego systemu. Drugą ogromną zaletą jest oszczędność związana z ogrzewaniem, która sięga do 50%. Widocznymi elementami na zewnątrz budynku jest:

• czerpnia,
• wyrzutnia.

W domach, w których od początku planowania jest rekuperacja, rezygnuje się z części kominów wentylacyjnych. Te kominy byłyby potrzebne, gdy chcielibyśmy użyć wentylacji grawitacyjnej. Oznacza to ogromne oszczędności przy budowie domu, które mogą sięgnąć nawet do 15 tys. zł. Dodatkowo, jeśli w domu nie ma kominka, a np. gruntowa pompa ciepła, to kominów w domu w ogóle nie będzie  —  dom pasywny. Jeśli system rekuperacji jest właściwie zamontowany, a do jego wykonania użyto wysokiej jakości materiałów, to będzie on niesłyszalny.

Cicha rekuperacja

Przepływ powietrza w kanałach wentylacyjnych będzie zawsze generował minimalny szum. Zaliczany tzw. "white noise", który wręcz powinien nas uspokajać. Dźwięk jest zależny od tego, na którym biegu pracuje rekuperator. Dopiero na trzecim biegu, który jest stosowany przy okresowych przewietrzeniach budynku słychać szum. Jednakże nie jest to tryb, który jest wykorzystywany przy standardowej pracy rekuperatora.

Brak wentylacji

W zamkniętych pomieszczeniach przebywamy przez większość naszego życia. Nawet jeśli będziemy codziennie chodzić na ponad godzinny spacer, to wciąż zapewne  jakieś 20 godzin spędzimy w zamkniętych pomieszczeniach. Tak więc jakość powietrza, którym w nich oddychamy, powinna być jedną z domen naszego zainteresowania.

Zanieczyszczone powietrze powoduje bardzo wiele chorób. Toksyny, które przedostają się do naszego organizmu, potrafią powodować nieodwracalne zmiany. W 2012 roku udowodniono np., iż rak jest chorobą cywilizacyjną, która jest m.in. spowodowana złym stanem powietrza, którym oddychamy. Brak prawidłowej cyrkulacji powietrza może również doprowadzić do rozkwitu pleśni oraz grzybów. Wtedy niestety już nic nas nie uratuje, będzie potrzebny generalny remont budynku. Trzeba podkreślić, iż w ostatnich latach nasilił się również tzw. Syndrom Chorego Budynku.

Możliwości rekuperacji

 Gruntowy wymiennik ciepła  spełnia dwie funkcje:

• podgrzewa powietrze zimą do określonej temperatury,
• schładza powietrze latem w czasie upałów.

Gruntowy wymiennik ciepła z jednej strony stanowi rekuperację, a z drugiej strony jest jednym z rodzajów systemów przeciw zamrożeniom.

Zimą świeże powietrze ma bardzo niski poziom wilgotności. Osoby, które są szczególnie na to wrażliwe, powinny zastanowić się nad wymiennikiem entalpicznym. Rekuperator entalpiczny nie wytwarza samodzielnie wilgotności, lecz odzyskuje ją przy wymianie powietrza. 

Kominek w domu z rekuperacją

W budynku, który jest wyposażony w system rekuperacji, kominek musi mieć zamkniętą komorę spalania. Powietrze do komory kominka musi być pobierane z zewnątrz. Rekuperatory posiadają zabezpieczenie kominowe, które blokuje możliwość wyłączenia wentylatora nawiewnego.

Okap kuchenny a rekuperacja

Jeśli w domu działa system rekuperacji, do okapu będziemy potrzebowali oddzielnego systemu wentylacyjnego. Przy dłuższym działaniu może dojść do wytworzenia się podciśnienia w pomieszczeniu ze względu na to, iż duża ilość powietrza zniknie z pomieszczenia. Na przewodzie okapu należy zamontować klapę zwrotną, która uniemożliwi dostawanie się powietrza, podczas gdy okap nie pracuje. Przy dłuższej pracy okapu trzeba sobie zdawać sprawę z tego, iż spora część powietrza znika nagle z pomieszczenia i trzeba otworzyć na chwilę okno. Większość firm odradza montowanie okapu w momencie wyboru systemu rekuperacji, która odpowiada za właściwą, równomierną cyrkulację powietrza.